Wydział Humanistyczny
Wydział Humanistyczny istnieje od początku funkcjonowania Uczelni, czyli od 28 czerwca 1969 roku. Dysponuje wykwalifikowaną kadrą i znakomitą bazą dydaktyczną (studio radiowe, telewizyjne, laboratoria językowe, nowoczesne pracownie), umożliwiającą wszechstronne kształcenie na wszystkich prowadzonych kierunkach studiów. Wydaje kilka czasopism naukowych: „Respectus Philologicus” (wspólnie z Uniwersytetem Wileńskim Wydział w Kownie), „Token”, „Kieleckie Studia Filologiczne”, „Almanach Historyczny”, „Między Wisłą a Pilicą”, „Rocznik Bibliologiczno-Prasoznawczy”, „Studia Rusycystyczne”.
W skład Wydziału wchodzi: Instytut Historii, Instytut Filologii Polskiej, Instytut Filologii Obcych, Instytut Dziennikarstwa i Informacji [od 1 października 2019 roku: Instytut Literaturoznawstwa i Językoznawstwa, Instytut Historii, Katedra Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej].
Wydział Humanistyczny jest pierwszą jednostką Uczelni, która uzyskała pełnię praw akademickich. W 1989 roku Rada Wydziału Humanistycznego uzyskała uprawnienia do nadawania stopnia doktora w zakresie historii; w 1998 roku – do nadawania stopnia doktora nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa; w 2002 roku – do przyznawania stopnia doktora habilitowanego w zakresie historii; w 2012 – do doktoryzowania w zakresie literaturoznawstwa. W 2017 roku, w wyniku oceny działalności naukowej przez Komitet Ewaluacji Jednostek Naukowych, Wydział uzyskał kategorię A.
Pracownicy Wydziału Humanistycznego prowadzą wielokierunkowe badania w kilku wiodących dyscyplinach i specjalnościach: językoznawstwo (w tym również angielskie, niemieckie i rosyjskie), historia, literaturoznawstwo, bibliologia, nauki o mediach, archeologia, historia sztuki, kulturoznawstwo. Badania te w wielu przypadkach mają charakter interdyscyplinarny.
Kieleccy humaniści uczestniczą w wielu prestiżowych projektach naukowych. W latach 2009-2019 realizowano łącznie 17 grantów NCN i NPRH (Wiesław Caban, Stanisław Wiech, Waldemar Kowalski, Adam Massalski, Zdzisław Adamczyk, Jadwiga Muszyńska, Beata Utkowska, Danuta Hombek, Grażyna Legutko, Magdalena Ożarska, Szymon Kazusek, Agnieszka Kania – doktorantka, Ewelina Kaczor-doktorantka). Pracownicy Instytutu Historii realizowali w ostatnich latach m.in. kierowany przez prof. dra hab. Wiesława Cabana grant NPRH: „Pamiętniki i listy polskich autorów z Ziem Zabranych (Litwa, Białoruś, Ukraina) w latach 1795-1918” (2012-2018), którego celem była inwentaryzacja i dokumentacja pamiętników, wspomnień, dzienników (rękopisów i druków), a także kolekcji listów polskich autorów, które powstały w latach niewoli narodowej 1795-1918. W realizację przedsięwzięcia zaangażowani byli historycy z kilkunastu krajowych ośrodków naukowych i zagranicznych: z Litwy, Białorusi, Ukrainy, Rosji, w tym z Syberii. Badaniom towarzyszyła seria wydawnicza: „Kresy w polskich pamiętnikach i listach (1795-1918)”. Wiesław Caban kierował także grantem „Polscy zesłańcy na Syberii Zachodniej w drugiej połowie XVIII-XIX wieku w oczach Rosjan i ludności syberyjskiej” (2014-2019). Efekty wspólnych badań publikowane są w serii wydawniczej: „Polacy-Syberia XVIII-XIX wiek”. Pracownicy Wydziału należą do najlepszych znawców problematyki dotyczącej dziejów Polaków na Syberii w XVIII-XIX w. Do swoich badań włączają młodą kadrę akademicką. Prof. dr hab. Stanisław Wiech został laureatem 18. Edycji Programu Mistrz FNP na temat: „Walka o ziemię, dusze i narodowość. Europa Środkowo-Wschodnia pod naporem Rosji i prawosławia (1864-1914)”. W ramach projektu pozyskano wiele źródeł archiwalnych z rosyjskich i litewskich archiwów (Moskwa, Petersburg, Wilno) i nawiązano współpracę z Instytutem Słowianoznawstwa Rosyjskiej Akademii Nauk, Petersburskim Uniwersytetem Państwowym oraz Uniwersytetem Wileńskim. Ponadto, pod jego kierunkiem, realizowano dwa kolejne projekty NCN: „Depolonizacja Ziem Zabranych (1864-1914). Koncepcje-mechanizmy decyzyjne-realizacja” (2015-2018) oraz „Królestwo Polskie i jego mieszkańcy w świetle rosyjskich wspomnień, pamiętników, relacji i dzienników. Zbiór bibliograficzny”(2012-2015).
Badacze z Instytutu Filologii Polskiej są odpowiedzialni za trzy projekty poświęcone pełnej edycji krytycznej Pism zebranych Stefana Żeromskiego. Są to projekty: prof. Grażyny Legutko: „Przygotowanie do wydania w edycji krytycznej Pism zebranych Stefana Żeromskiego tomu dramatów (Sułkowski. Ponad śnieg bielszym się stanę…)” (2012-2015); prof. Zdzisława J. Adamczyka: „Przygotowanie do wydania w edycji krytycznej Pism zebranych Stefana Żeromskiego trzech tomów publicystyki” (2012-2016); prof. Beaty Utkowskiej: „Kontynuacja krytycznego wydania Pism zebranych Stefana Żeromskiego” (2014-2018). Efektem prac kieleckich filologów było wydanie 10 tomów „Pism zebranych” Żeromskiego, edycji, która jest podstawą wszelkich prac naukowych dotyczących Żeromskiego i ważnym dokumentem dla badań nad literaturą, kulturą i życiem społeczno-politycznym Polski XIX/XX w.
Historycy (prof. Waldemar Kowalski, prof. Krzysztof Bracha) wchodzili także w skład międzynarodowych zespołów badawczych, działających w ramach European Cooperation in the field of Scientific and Technical Research COST Action IS 1301 “New Communities of Interpretation: Contexts, Strategies and Processes of Religious Transformation in Late Medieval and Early Modern Europe”. Badania dotyczą transformacji kultury religijnej i intelektualnej późnego średniowiecza oraz wczesnego okresu nowożytnego. Od 2016 roku literaturoznawczynie z Instytutu Filologii Obcych, Magdalena Ożarska i Anna Gutowska (laureatka Marie Skłodowska-Curie Actions Individual Fellowships), prowadzą badania w programie realizowanym przez międzynarodową grupę badawczą w DARIAH WWIH, zrzeszającą badaczy zajmujących się pisarstwem kobiet w Europie od średniowiecza do początku XX wieku.
Pracownicy Wydziału są autorami bardzo cenionych w międzynarodowym środowisku naukowym prac. Wiele z nich nagradzanych było w prestiżowych konkursach na najlepsze książki historyczne: „KLIO” oraz Nagrodą Historyczną POLITYKI [Grzegorz Miernik, Beata Wojciechowska oraz autorzy kilku tomów serii wydawniczej: „Kresy w polskich pamiętnikach i listach 1795-1918” – Wiesław Caban, Stanisław Wiech, Marek Przeniosło, Jerzy Pająk, Mariusz Nowak, Lidia Michalska-Bracha, oraz Jerzy Szczepański (WPAiZ), Małgorzata Przeniosło (WPiA), Maria Domańska-Nogajczyk (BU), Tomasz Wójcik (BU)]. Opublikowali szereg monografii w zagranicznych wydawnictwach. Magdalena Ożarska jest autorką pracy „Lacework or Mirror? Diary Poetics of Frances Burney, Dorothy Wordsworth and Mary Shelley (Newcastle-upon-Tyne: Cambridge Scholars Publishing, 2013), szczegółowego studium poetyki dzienników trzech pisarek z II poł. XVIII-I poł. XIX w. Monografia Krzysztofa Brachy, “Des Teufels Lug und Trug. Nikolaus Magni von Jauer: Ein Reformtheologe des Spätmittelalters gegen Aberglaube und Götzendienst” (seria: Quellen und Forschungen zur Europäischen Ethnologie, hrsg. von Dieter Harmening, Bd. XXV, Dettelbach: J. Roell Verlag, 2013), wydana została w elitarnej specjalistycznej serii, pod red. D. Harmeninga, światowego formatu niemieckiego mediewisty (Uniwersytet Würzburg). Monografia Waldemara. Kowalskiego “The Great Immigration: Scots in Cracow and Little Poland, circa 1500-1660. Studies in Central European Histories” (eds. D. M. Luebke & C. Applegate, vol. 63, Leiden-Boston: Brill, 2015), opublikowana została przez cenione na świecie wydawnictwo specjalizujące się w humanistyce.
Na Wydziale organizowane są liczne konferencje międzynarodowe i ogólnopolskie, np. „Niebo w humanistyce, w przyrodoznawstwie, w teologii” (2015), „Cultures and Literatures in Translation” (2013-2019), „Współczesny polski system medialny” (2013-2017), „Rola i miejsce dziewiętnastowiecznych pamiętników i listów w badaniach historycznych i literackich” (2016), „Das Fremde in Kultur, Literatur und Sprache des 20. Und 21. Jahrhunderts” (2017), „Relacje polsko –żydowskie w XX wieku. Badania – kontrowersje-perspektywy. Colloquium II: Wokół pomocy Żydom na ziemiach polskich pod okupacją niemiecką” (2018), „Polscy zesłańcy na Syberii Zachodniej w oczach Rosjan i ludności syberyjskiej w XIX wieku – warsztaty metodologiczno-źródłoznawcze” (2018), „28. Konferencja Polskiego Towarzystwa Lingwistyki Stosowanej”(2019).
Gościliśmy uczestników LXXIII Zjazdu Polskiego Towarzystwa Językoznawczego (Kielce, 28-29 września 2015 r.) i Forum Kultury Słowa (organizowanego przez Radę Języka Polskiego przy Prezydium PAN UJK i Fundację PRO.PL: Kielce 16–18 października 2019 roku). Od 2012 roku działa na Wydziale Interdyscyplinarny Zespół do Badań Dziedzictwa Kulturowego Świętego Krzyża. Efektem jego działalności są cyklicznie organizowane seminaria naukowe oraz publikacje – „Debaty świętokrzyskie”.
W 2014 roku powołano przy Wydziale Centrum Kultury i Języka Polskiego, które kształci studentów obcokrajowców w zakresie języka polskiego, kultury i historii Polski oraz organizuje egzaminy kwalifikacyjne z języka polskiego oraz letnie szkoły językowe dla studentów obcokrajowców. Kierownikiem CKiJP jest dr hab. Marzena Marczewska, prof. UJK.
Wydział oferuje kształcenie na 8 kierunkach studiów (dziennikarstwo i komunikacja społeczna, filologia angielska, filologia germańska, filologia polska, filologia rosyjska, historia, lingwistyka stosowana, logopedia ogólna) oraz na 3 kierunkach studiów doktoranckich: historia, językoznawstwo, literaturoznawstwo. Od 1 października 2019 roku kształcenie doktorantów odbywa się w ramach Szkoły Doktorskiej Uniwersytetu Jana Kochanowskiego – Sekcja nauk humanistycznych.
Dziekani Wydziału ostatniej dekady: prof. dr hab. Jadwiga Muszyńska (2008-2012), dr hab. Janusz Detka, prof. UJK od 2012 roku.